ဂန္ဓမာပန်း

ဂန္ဓမာ စိုက်ပျိုးခြင်း

**၁။ ရာသီဥတုနှင့် မြေဆီလွှာ လိုအပ်ချက်များ

ရာသီဥတု – ဂန္ဓမာပန်း သည် သမမျှတသော ရာသီဥတုတွင် ပေါက်သည်။ ၎င်းတို့သည် နေအပြည့် လိုအပ်ပြီး အလင်းနှင်းခဲများကို ခံနိုင်ရည်ရှိသော်လည်း အေးခဲသော အပူချိန်ကို ကြာရှည်စွာ ခံနိုင်ရည်မရှိပါ။အေးသော ရာသီဥတုများတွင် အပင်များ ကြီးထွားမူ့ ရပ်တန့်နေနိုင် ပါသည်။ ထို အခြေ အနေမျိုးတွင် ဗိုက်တာဖရုဖူး အားဆေး ကို အသုံးပြု နိုင်ပါသည်။

မြေအမျိုးအစား- အက်စစ်ဓာတ်အနည်းငယ်မှ ဘက်မလိုက် pH (6.0-7.0 ဝန်းကျင်) ရှိသော မြေစပ်သောမြေသည် သင့်လျော်သည်။ မြေဆွေးကဲ့သို့ အော်ဂဲနစ်ဒြပ်စင်များကို ပေါင်းစပ်ခြင်းဖြင့် မြေဆီလွှာကို ပိုမိုကောင်းမွန်စေနိုင်သည်။
**၂။ မျိုးကွဲများ

ပန်းပွင့်ပုံစံ၊ အရောင်အသွေး နှင့် ကြီးထွားမှုအလေ့အထ ကွဲပြားသော ဂန္ဓမာမျိုးကွဲများစွာရှိသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် လူကြိုက်များသော မျိုးများမှာ ဆန်းမားဖြူ,ကြွေ, တို့ဦးဆောင်ပြီး အခြားလူကြိုက်များသော ပန်းအမျိုးအစားများစွာရှိကြသည်။ တပိုင်တိုင် နှင့် ပဒေသာ ဟူ၍ တောင်သူ စိတ်ကြိုက် ပြုစု ပျိုးထောင်ကြလေ့ရှိသည်။

*၃။ မျိုးပွှားခြင်း

ဂန္ဓမာ သည် မျိုးစေ့များ၊ ကိုင်းဖြတ်တောက်ခြင်း သို့မဟုတ် တည်ထားသောအပင်များကို ခွဲခြမ်းခြင်းမှ မျိူးပွားနိုင်သည်။ ကျန်းမာသောအညွန့်များကို ရင့်ကျက်သောအပင်များမှ ထုတ်ယူ၍ မျိုးပွားသည့် နည်းလမ်းသည် အသုံးပြုမူ့ အများဆုံးဖြစ်သည်။

**၄။ စိုက်ပျိုးခြင်း-

နွေဦး သို့မဟုတ် နွေရာသီအစောပိုင်းတွင် ဂန္ဓမာပင်ကို စိုက်ပါ။ ရွေးချယ်ထားသောနေရာသည် တစ်နေ့လျှင် အနည်းဆုံး 6-8 နာရီ နေရောင်ခြည်ရရှိကြောင်း သေချာပါစေ။ ပုံမှန်အားဖြင့် ၁၈-၂၄ လက်မအကွာအဝေးရှိ အပင်များသည် ၎င်းတို့၏ ရင့်ကျက်သော အရွယ်အစားအလိုက် နေ ရာပေးသင့်သည်။

*၅။ ဆည်မြောင်း

အထူးသဖြင့် ခြောက်သွေ့သောအချိန်များတွင် ပုံမှန်၊ရေချွဲချွဲလောင်းပေးပါ။ အရွက်ရောဂါများကို ကာကွယ်ရန် အပေါ်မှရေလောင်းခြင်းကို ရှောင်ကြဉ်ပါ။ အစက်ချရေသွင်းခြင်း သို့မဟုတ် ရေစိမ်ထားသောပိုက်များသည် ထိရောက်မှုရှိနိုင်သည်။ပူပျင်းလွန်းသော အချိန်မျိုးတွင် ရေလောင်းခြင်းအား ရှောင် ပါ။အပူဟပ်ခြင်းမျိုး ဖြစ်ပေါ်တတ်ပြီး အောက်ရွက်များ ကြွေနိုင်သည်။ မိုး ဖွဲဖွဲ ကျပြီး မြေဆို အောင်မရွာ ပါက လည်း ထို အခြေ အနေမျိုး ဖြစ်နိုင်သဖြင့် ရေလောင်းပေးသင့်သည်။

*၆။ မျိုးအောင်ခြင်း-

စိုက်ပျိုးရာသီတွင် ၄-၆ ပတ်တစ်ကြိမ် မျှတသော ရေပျော်ဝင်သည့် မြေသြဇာကို ထည့်ပေ။ နိုက်ထရိုဂျင် လွန်ကဲခြင်းကို ရှောင်ကြဉ်ပါ ၊ ပန်းပွင့်များ အလွန်အကျွံ ကြီးထွားမှုကို ဖြစ်စေနိုင်သောကြောင့်၊
**၇။ ပန်းဖူးချွေခြင်း

ကြီးထွားမှုနှင့် ပန်းဖူးပွင့်များ ပိုမိုကြီးထွားလာစေရန်အတွက် ကြီးထွားမှုအစောပိုင်းအဆင့်တွင် အညွန့်များ၏ ထိပ်ဖျားများကို ဂရုစိူက်ပါ။တပင်တိုင်စိုက်ပျိုးမည် ဆိုပါက ကြားလက်များနှင့် ဖူးသီးများကို ချွေပါ။
**၈။ ရပ်တည်မှုနှင့် ပံ့ပိုးမှု-

မြင့်သောမျိုးများသည် အထူးသဖြင့် လေတိုက်သောအခြေအနေများတွင် လဲခြင်းမှ ကာကွယ်ရန် ကြိုးတန်းပေးသင့်သည်။ထိုအခါ အပင်ကွေးခြင်းနှင့် လဲခြင်းများကို သက်သာစေမည်။

**၉။ ရောဂါစီမံခန့်ခွဲမှု-

 ကျောက်ရောဂါ၊ဖား၊သံချေးဖြူ (နေရာဒေသအလိုက် အခေါ် အဝေါကွဲပြားသည်။)
 ဖားဥမှို
 Septoria Leaf Spot
 Alternaria Leaf Spot
 Verticillium Wilt, Fusarium Wilt
 Grey Mould
 အပွင့်ခြောက်

 Root Rot
 Bacterial Blight စသော ရော ဂါများမှာ ဂန္ဓမာပန်းများတွင် အဖြစ်များကြသည်။

ထို အထဲမှ အဆိုးဝါးဆုံးနှင့် တောင်သူများ အတွက် အထိခိုက်ဆုံး ကျောက်ရောဂါ(ဖား)အကြောင်းသာ ဖော်ပြပါမည်။

**၁။ ရောဂါလက္ခဏာများ-

အစောပိုင်းရောဂါလက္ခဏာများသည် အရွက်၏အပေါ်ဘက်မျက်နှာပြင်တွင် အဝါရောင်အစက်အပြောက်လေးများအဖြစ် ပေါ်လာသည်။ ဤအစက်အပြောက်များသည် နောက်ဆုံးတွင် အဖြူရောင်၊ အမှုန့်စပန့်များထွက်လာနိုင်သည့် အဖုအပေါက်များဖြစ်လာသည်။ ရောဂါပိုးကူးစက်မှု တိုးလာသည်နှင့်အမျှ အဖုများသည် ပိုထင်ရှားလာပြီး အမှုန့်များဖြစ်လာကာ ၎င်းတို့အနီးတစ်ဝိုက်ရှိ အရွက်တစ်ရှူးများသည် အဝါရောင်ပြောင်းသွားခြင်း သို့မဟုတ် သေဆုံးသွားနိုင်သည်။ ပြင်းထန်သော ရောဂါပိုးများသည် အပင်၏ ရွက်နုများ ပြိုကျပြီး ကြီးထွားမှု ရပ်တန့် လာနိုင်သည်။

**၂။ အကြောင်းရင်းခံ Agent (ရောဂါပိုး)

Chrysanthemum White Rust ဖြစ်စေသော ရောဂါပိုးသည် Puccinia chrysanthemi ဟုခေါ်သော မှိုတစ်မျိုးဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် သက်ရှိအပင်တစ်သျှူးများပေါ်တွင်သာ ရှင်သန်နိုင်ပြီး မျိုးပွားနိုင်သည်ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသော ကပ်ပါးပိုးတစ်မျိုးဖြစ်သည်။

**၃။ ဘဝဖြစ်စဥ်:

မှိုတွင် မတူညီသော host နှစ်ခုပါ၀င်သည့် ရှုပ်ထွေးသောဘဝစက်ဝန်းရှိပါသည်- ဂန္ဓမာပင်များ (မူလအိမ်ရှင်) နှင့် Galium (အိပ်ရာခင်းများ) သို့မဟုတ် ဆက်စပ်အပင်များ (အခြားအိမ်ရှင်) တို့ပါဝင်သည်။ chrysanthemum အရွက်ပေါ်ရှိ spores များ (urediniospores) များကို လေဖြင့်သယ်ဆောင်သွားကာ အလှည့်ကျအပင်များကို ကူးစက်စေကာ ၎င်းတို့သည် မတူညီသော spore (teliospore) အမျိုးအစားကို ထုတ်ပေးပါသည်။ အစားထိုးအိမ်ရှင်တွင် ထုတ်လုပ်သော Teliospores များသည် ရောဂါပိုးအသစ်တစ်ခုစတင်ရန် ဂန္ဓမာပင်များထံ ပြန်လည်မှုတ်ထုတ်နိုင်သည်။

**၄။ ရောဂါဖြစ်စေသော အခြေအနေ

Chrysanthemum White Rust သည် အေးမြပြီး စိုစွတ်သော အခြေအနေတွင် ပေါက်သည်။ ၎င်းသည် မြင့်မားသောစိုထိုင်းဆနှင့် အလယ်အလတ်အပူချိန်များအတွင်း လျင်မြန်စွာပျံ့နှံ့သည်။

**၅။ စီမံခန့်ခွဲမှုနှင့် ထိန်းချုပ်မှု–

ပိုးမွှားများ၏ရင်းမြစ်ကို လျှော့ချရန် အရွက်များ၊ ပင်စည်များနှင့် ကြွေကျနေသော အပျက်အစီးများ အပါအဝင် ရောဂါပိုးရှိသော အပင်များကို ဖယ်ရှားပြီး ဖျက်ဆီးပါ။ အကွာအဝေး- သင့်လျော်သော အပင်အကွာအဝေးသည် စိုထိုင်းဆကို လျှော့ချနိုင်ပြီး မှိုပျံ့နှံ့မှုကို ကန့်သတ်ပေးနိုင်သည့် လေလည်ပတ်မှုကောင်းစေသည်။

၆။ဓာတု ထိန်းချုပ်မူ့

မန်ကိုဇက်များနှင့် ကြိုတင်ကာကွယ်မူများပြုလုပ်ထားသင့်သည်။

ဗိုက်တာဒိုင်ဘင် မှိုသတ်ဆေး ဖြင့် လည်း ကြိုတင်ကာကွယ်မူ့ ပြုလုပ်ထားသင့်သည်။ ထိုအပြင် ဗိုက်တာဒိုင်ဗင်သည် ဖား ကျရောက်နေပါကလည်း ကောင်းစွာ နိမ်နှင်းနိုင်သည်။

ဖားရောဂါသည် တောင်သူများအတွက် ကုန်ကျစရိတ်အများဆုံးနှင့် ပျက်စီးဆုံးရုံးမူ့ အများဆုံးဖြစ်သည်။

ဗိုက်တာဒိုင်ဘင် သုံးခြင်းအားဖြင့် တောင်သူများ အသုံးစရိတ်သက်သာ ကာ အနာကင်းစင်သော ‌ရောင်းပန်းများ ရရှိနိုင်ပါသည်။

ပိုးမွှားများ

ပျ – ခရော့စကေလာ၊တီနောစု၊ဗိုက်တာရှယ်ဝမ်း
လှေး – ခရော့စကေလာ၊တီနောစု၊ဗိုက်တာရှယ်ဝမ်း
ရွက်လိပ် – ဗိုက်တာနမ်ချပ်ကူ၊ဗိုက်တာစပိုး၊ဗိုက်တာဘန်ဒို
ရွက်ထွင်း – ဗိုက်တာရှယ်ဝမ်း၊ဗိုက်တာနမ်ချပ်ကူ၊ဗိုက်တာစပိုး၊ဗိုက်တာဘန်ဒို
ဖူးသီးစားပိုး – ဗိုက်တာနမ်ချပ်ကူ၊ဗိုက်တာစပိုး၊ဗိုက်တာဘန်ဒို
မွှားပင့်ကူနီ – ဗိုက်တာဘန်ဒို
ခေါင်ညွှန့်ထိုးပိုး – ဗိုက်တာနမ်ချပ်ကူ၊ဗိုက်တာစပိုး၊ဗိုက်တာဘန်ဒို

ခေါင်ညွှန့်ထိုးပိုး စသော ပိုးများသည် ဂန္ဓမာပန်းတွင် အကျအများဆုံးနှင့် တောင်သူများကို ဒုက္ခအပေးဆုံးပိုးများဖြစ်သည်။

ဤအဆင့်များကို လိုက်နာပြီး ရောဂါနှင့် ပိုးမွှားစီမံခန့်ခွဲမှုကို အာရုံစိုက်ခြင်းဖြင့် သင်သည် ဂန္ဓမာပင်များကို အောင်မြင်စွာ စိုက်ပျိုးနိုင်သည်။ ဤအလေ့အကျင့်များကို သင်၏ သီးခြားတည်နေရာနှင့် ဒေသဆိုင်ရာ စိုက်ပျိုးရေးအလေ့အကျင့်များနှင့် လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် မှတ်သားထားပါ။ ထို့အပြင်၊ သင့်ဒေသရှိ ဂန္ဓမာစိုက်ပျိုးမှုကို ထိခိုက်စေနိုင်သည့် မည်သည့်ဒေသတွင်းပိုးမွှားများ၊ ရောဂါများ သို့မဟုတ် ရာသီဥတုအခြေအနေများကိုမဆို အမြဲသတိထားပါ။